Nadciśnienie tętnicze to jedna z najbardziej rozpowszechnionych jednostek chorobowych we współczesnej medycynie. W społeczeństwach rozwiniętych może dotyczyć w różnych grupach wiekowych nawet do 20% populacji osób dorosłych.
Pod względem etiologii można nadciśnienie tętnicze można podzielić na pierwotne i wtórne. Pierwotne nadciśnienie tętnicze (około 80% wszystkich przypadków), to choroba wieloczynnikowa powodowana: predyspozycjami genetycznymi, trybem życia, dietą, lekami. Wtórne nadciśnienie tętnicze jest wywołane określonymi chorobami: wady wrodzone układu krążenia, zaburzenia hormonalne, choroby nerek. Podstawą diagnostyki nadciśnienia tętniczego są regularne pomiary ciśnienia wykonywane samodzielnie lub w trakcie wizyt lekarskich. Możliwe jest także zastosowanie zapisu 24-godzinnego, tzw. holtera RR, kontroli ciśnienia za pomocą specjalnego rejestratora, który za pomocą mankietu zakładanego na ramię automatycznie mierzy ciśnienie tętnicze w zaprogramowanych odstępach czasowych, zwykle co 15 min. w dzień i co 30 min. w nocy.
Należy zwrócić uwagę, że jednorazowa, nawet wysoka wartość pomiaru ciśnienia nie jest podstawą do rozpoznania nadciśnienia tętniczego. Wysokość ciśnienia u osób dorosłych podlega wielu wpływom: dobowym, sezonowym, emocjonalnym i jest to zjawisko w pełni prawidłowe. Podwyższone wartości ciśnienia tętniczego w początkowych stadiach choroby mogą występować okresowo to tzw. nadciśnienie tętnicze chwiejne, dlatego tak ważne jest rozpatrywanie pomiarów w dłuższej perspektywie czasowej, co najmniej dwutygodniowej. Diagnostyka nadciśnienia polega na wykluczeniu za pomocą badania lekarskiego, badań obrazowych i laboratoryjnych nadciśnienia wtórnego, a następnie określenie stopnia zaawansowania nadciśnienia pierwotnego. Należy podkreślić, że prawidłowe wartości ciśnienia tętniczego u osób dorosłych (niezależnie od wieku) to 130/85 mmHg. Zakres 130-139/85-89 mmHg to ciśnienie wysokie prawidłowe. Wartości wyższe to już choroba nadciśnieniowa odpowiednio: 140-159/90-99 mmHg nadciśnienie tętnicze łagodne, 160-179/100-109 mmHg umiarkowane i powyżej 180/110 mmHg ciężkie. Leczenie nadciśnienia tętniczego to postępowanie niefarmakologiczne i stosowanie leków obniżających ciśnienie. Leczenie niefarmakologiczne to modyfikacja stylu życia eliminacja lub zmiana czynników wpływających na podwyższenie ciśnienia tętniczego: ograniczenie spożycia soli kuchennej, zaprzestanie palenia tytoniu, regularne ćwiczenia fizyczne, ćwiczenia relaksacyjne. Farmakologiczne leczenie nadciśnienia obejmuje kilka grup leków zalecanych przez towarzystwa naukowe jako pierwszorzutowe. Obecnie podkreśla się także znaczenie preparatów złożonych – leki zawierające dwa i więcej składniki w jednej tabletce. Na zakończenie trzeba stwierdzić, że nadciśnienie tętnicze jest „chorobą na całe życie” z czym wiąże się długoterminowe przyjmowanie leków i konieczność stałej i systematycznej kontroli lekarskiej.
Włodzimierz Stawski
specjalista kardiolog
