Palenie = uzależnienie
Mimo, że o negatywny wpływ palenia tytoniu na zdrowie jest powszechnie znany, to na świecie nadal pali około 1.2 miliarda osób, tracąc niewyobrażalne pieniądze. Ponad 80% palaczy bezskutecznie walczy z uzależnieniem. W Polsce, przeciętny palacz wydaje na papierosy około 400 zł miesięcznie. Co powoduje uzależnienie od papierosów i dlaczego tak trudno je rzucić?
Zapalenie papierosa powoduje ekspozycję na około 4 000 substancji biologicznie czynnych o różnorodnym oddziaływaniu. Substancje te wywołują zmiany w miejscu bezpośredniego kontaktu, głównie w drogach oddechowych, przewodzie pokarmowym, skórze, oczach. Po wchłonięciu do krwi powodują zmiany ogólnoustrojowe, a zwłaszcza zmianę stanu biologicznego. Toksyczne działanie substancji biologicznie czynnych zależy od następujących czynników: dojrzałości organizmu (im młodszy organizm tym zmiany są cięższe), liczby wypalanych papierosów, czasu trwania nałogu, warunków życia, stanu odżywienia, aktywności fizycznej, osobniczej wrażliwości poszczególnych tkanek i genetycznie uwarunkowanych przemian enzymatycznych. Wśród substancji biologicznie czynnych szczególną rolę odgrywa nikotyna, główny alkaloid tytoniu o bardzo silnym działaniu psychotropowym i uzależniającym. W wyniku toksycznego działania nikotyny już po kilku dniach dochodzi do takiej przemiany biochemicznej w komórkach, że staje się ona niezbędna do dalszego ich funkcjonowania. Ustala się też stały, niezbędny poziom stężenia nikotyny we krwi. Wymusza on wypalanie takiej liczby papierosów, aby utrzymać zakodowany poziom nikotyny we krwi (im lżejsze papierosy, tym większa liczbę trzeba wypalić). W sytuacji niedoboru nikotyny po kilku godzinach pojawiają się charakterystyczne objawy abstynencji w tym dojmujący głód nikotyny, osłabienie, złe samopoczucie, drażliwość, agresja, drżenia mięśniowe, pobudzenie, potliwość, bezsenność, lęk, dolegliwości żołądkowo-jelitowe. Nikotyna stymuluje wydzielanie neuroprzekaźników, wpływając na działanie wszystkich narządów. Adrenalina i noradrenalina (hormony stresu), aktywują organizm, pogłębiają oddech stwarzając przyjemną iluzję zwiększenia wydolności fizycznej, zwłaszcza przy stymulacji wydzielania dopaminy (odpowiedzialna za uczucie przyjemności), spotęgowane gestem rąk i uczuciem stosunkowo dostępnego luksusu. Występuje tu typowe dla narkomanii zjawisko: w początkowej fazie pali się dla przyjemności, w późniejszych okresach z powodu przymusu , stając się tym samym niewolnikiem nikotyny.
A.Słowik-Gabryelska:Patologie Społeczne;Alkoholizm, Narkomania, Nikotynizm
WydawnictwoNaukowe Uniwersytetu Szczecińskiego. Szczecin 2007
