Program zdrowotny „Przystanek MAMA”, koordynowany przez naukowców z Uniwersytetu Gdańskiego i szpitala Copernicus w Gdańsku, został wyróżniony przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) jako jeden z 11 najlepszych programów prewencyjnych w zakresie zdrowia psychicznego na świecie.
Cel: wczesne wykrywanie depresji poporodowej
Projekt był realizowany w latach 2019–2021 przez Konsorcjum Copernicus Podmiot Leczniczy, Instytut Psychologii Uniwersytetu Gdańskiego oraz Fundację Twórczych Kobiet – Centrum Nauk Laktacji z Warszawy.
Jego głównym celem było zwiększenie świadomości oraz wczesne wykrywanie depresji poporodowej poprzez edukację i działania profilaktyczne w trzech województwach: pomorskim, kujawsko-pomorskim i warmińsko-mazurskim.
W ramach programu:
- przeprowadzono 2 tysiące bezpłatnych konsultacji psychologicznych,
- przeszkolono prawie 500 położnych, pielęgniarek i lekarzy,
- współpracowało 40 ośrodków POZ i 7 oddziałów położniczych.
Depresja poporodowa – poważny problem zdrowia publicznego
Koordynatorka projektu, dr Magdalena Chrzan-Dętkoś z Instytutu Psychologii UG, podkreśla, że depresja poporodowa dotyka od 13 do 20 proc. kobiet.
„W Polsce brakuje spójnego systemu wsparcia i rzetelnych danych o kosztach nieleczonej depresji. ‘Przystanek MAMA’ pokazuje, że kompleksowa profilaktyka jest możliwa i potrzebna” – zaznacza badaczka.
W programie zastosowano Edynburską Skalę Depresji Poporodowej, którą młode matki mogły wypełniać podczas wizyt patronażowych lub online, otrzymując natychmiastową informację zwrotną.
Dodatkowo zapewniano trzy darmowe konsultacje psychologiczne w miejscu zamieszkania, a w razie potrzeby – kierowano na dalsze leczenie w ramach NFZ.
Działało też forum informacyjno-konsultacyjne, gdzie matki mogły wymieniać się doświadczeniami, a psycholog odpowiadał w ciągu 48 godzin.
Wyróżnienie w raporcie OECD
W raporcie OECD wskazano, że programy podobne do „Przystanku MAMA” mogłyby przynieść realne oszczędności w 28 proc. analizowanych krajów, a w pozostałych byłyby rozwiązaniem efektywnym kosztowo.
Organizacja uznała, że inicjatywa z Polski może być łatwo wdrożona w 17 z 39 krajów OECD i UE, a w kolejnych 16 – w umiarkowanym stopniu.
Wśród innych wyróżnionych projektów znalazły się m.in.:
- belgijska reforma opieki psychiatrycznej,
- norweski program Prompt Mental Health Care,
- holenderskie centra wsparcia młodzieży,
- niemiecka platforma iFightDepression.
Środki na realizację projektu „Przystanek MAMA” pochodziły z konkursu Ministerstwa Zdrowia dla makroregionu północnego.
Polskie dobre praktyki w międzynarodowym gronie
Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD), zrzeszająca 39 krajów, analizuje polityki publiczne w obszarze zdrowia i promocji dobrostanu psychicznego.
Uznanie dla „Przystanku MAMA” potwierdza, że polskie inicjatywy w zakresie profilaktyki zdrowia psychicznego mogą być wzorem dla innych krajów.
Źródło: PAP / Nauka w Polsce, ( 11 października 2025 r.)
