Osiągnięcia cywilizacji XXI wieku pozwalają na uzyskanie odpowiedzi na wiele pytań, których wcześniej nie było sensu nawet stawiać. Postęp medycyny i technik diagnostycznych powoduje, że odkrywamy wiele tajemnic wcześniej nieznanych. Między innymi diagnostyka laboratoryjna daje nam szerokie możliwości monitorowania stanu zdrowia poprzez wykonywanie wielu różnych analiz np. z krwi, moczu . Wielokrotnie to lekarz zleca pobranie materiału do badań (np. krwi), mając wątpliwości lub chce się upewnić co do trafności swojej diagnozy. Niemniej jednak coraz częściej badania wykonywane są bezpośrednio na życzenie samego pacjenta. Otrzymane wyniki, na których są podane normy jest już często wystarczającym powodem do uspokojenia swoich wątpliwości lub też motywacją do umówienia się na konsultację z lekarzem rodzinnym lub specjalistą w innej dziedzinie medycyny. Podane normy na wydrukach wyników badań są zwykle typowe dla osób dorosłych (poza kobietami w ciąży). Normy dla małych dzieci bardzo się od nich różnią i zależą od wieku. Mimo wszystko, nie warto wyciągać pochopnych wniosków, lepiej interpretację wyników pozostawić lekarzowi. Zanim jednak do niego dotrzemy sami możemy rozeznać się w wynikach. Samo pobranie krwi, jeśli jest wykonane przez wykwalifikowaną pielęgniarkę, trwa króciutko (do badania wystarczy 1-2 ml krwi) i jest niemal bezbolesne. Krew pobiera się zazwyczaj z żyły w zgięciu łokcia. Z malutkiej (około 2 ml) próbki krwi można wiele wyczytać o kondycji całego organizmu. Krew składa się z płynnego osocza i krwinek. Liczba, rodzaj i proporcje pozwalają ocenić stan zdrowia. Wynik badania ma postać wydruku z całą masą skrótów pochodzących od nazw polskich lub angielskich. Przyjrzyjmy się niektórym wskaźnikom i ich normom.
RBC – Erytrocyty, czyli krwinki czerwone, zawierają hemoglobinę (Hb), która nadaje im czerwona barwę, są w normie, jeśli u kobiet wynoszą 3,9-5,6 M/µl, a u mężczyzn – 4,5–6,5 M/µl. Niedobór RBC może świadczyć o anemii albo utracie krwi w wyniku jakiegoś zabiegu, jak również chorobach nerek i wątroby. Poza tym często kobiety w ciąży mają niedobór erytrocytów. Natomiast za dużo RBC może wskazywać na odwodnienie organizmu lub schorzenia serca.
WBC – Leukocyty, czyli białe krwinki – są w normie, gdy wynik wynosi dla kobiet i mężczyzn 4,1–10,9 K/µl (G/l). Chronią organizm przed bakteriami, grzybami, wirusami, pierwotniakami. Dzielą się na trzy grupy – granulocyty, limfocyty, monocyty. Wyższy poziom leukocytów wskazuje na stan zapalny w organizmie, infekcję, przewlekły stres. Niższy może świadczyć o tym, że właśnie przebyło się lub ma jakąś, najczęściej wirusową, infekcję. Po kilku tygodniach poziom leukocytów powinien wrócić do normy, dlatego lekarz może zalecić powtórne badanie.
PLT – Trombocyty – inaczej płytki krwi. Ich norma dla wszystkich dorosłych to 140–440 K/µl (G/l). Są to najmniejsze komórki krwi, reperujące uszkodzone naczynia – uszczelniają przerwaną ściankę i tworzą skrzep, który hamuje krwawienie. Najczęstszą przyczyną niedoboru płytek są infekcje wirusowe.
HGB lub Hb – hemoglobina, czerwony barwnik krwi. Jest nośnikiem tlenu.Norma wynosi dla kobiety – 6,8–9,3 mmol/l lub 11,5–15,5 g/dl, a dla mężczyzny – 7,4–10,5 mmol/l lub 13,5–17,5 g/dl. Za mało hemoglobiny to wyraźny symptom anemii, dzieje się tak z niedoboru żelaza, czasem także witaminy B12 lub kwasu foliowego, może to powodować podatność na infekcje, brak apetytu i uczucie zmęczenia. Za dużo HGB może świadczyć o odwodnieniu organizmu.
HTC – Hematokryt jest stosunkiem objętości erytrocytów do objętości całej krwi. Normy dla kobiet wynoszą 37–47%, a dla mężczyzn 40–51%. Zbyt niski wskaźnik procentowy HTC najczęściej towarzyszy anemii, a zbyt wysoki – odwodnieniu organizmu.
MCV – Makrocytoza, wykazuje średnią objętość krwinki czerwonej. Dla kobiet i mężczyzn wynosi tyle samo: 80-97 fl. Objętości powyżej normy sygnalizuje anemię, natomiast poniżej – niedobory żelaza.
Wielu pacjentów interesuje się wskaźnikiem OB. To inaczej opad i „Odczyn Biernackiego”. Wskazuje na szybkości opadania krwinek czerwonych. Pozwala ocenić erytrocyty oraz wykazać zaburzenia składu białek osocza. Norma u kobiet wynosi 3-15 mm, a u mężczyzn: 10 mm. Za wysokie OB może być wynikiem stanu zapalnego, choroby autoimmunologicznej, niedokrwistości, jak i choroby nowotworowej. Natomiast OB za niskie może wskazywać na niedokrwistość lub alergię. Warto wiedzieć, że na podstawie OB lekarz nie jest w stanie postawić konkretnej diagnozy, ale odczytuje go jako sygnał, że w organizmie jest jakiś stan zapalny, który należy jak najszybciej zdiagnozować.
Ret – retikulocyty. Ich liczba pokazuje, z jaką szybkością szpik kostny produkuje nowe erytrocyty. Wysoki poziom retikulocytów wskazuje na szybkie odnawianie się krwinek czerwonych w szpiku (np. po leczeniu niedokrwistości żelazem czy po krwotoku).
RS
