Pacjent może obecnie dochodzić swoich praw u Okręgowego Rzecznika Odpowiedzialności Zawodowej przy właściwej Okręgowej Izbie Lekarskiej. Może również złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w prokuraturze oraz dochodzić odszkodowania i zadośćuczynienia na zasadach ogólnych przed właściwym sądem cywilnym. W wielu przypadkach nadużywane jest słowo błąd, a osobom trudno jest odróżnić błąd medyczny od zdarzenia niepożądanego czy powikłania, jakie może nastąpić podczas diagnostyki lub stosowanej terapii.
W 2011 r. do ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta zostało wprowadzone nowe rozwiązanie prawne w zakresie kompensacji szkód pacjentów, wobec których świadczeniodawcy dopuścili się tzw. zdarzeń medycznych. Dla następstw zdarzeń medycznych przewidziano specjalny tryb postępowania przed wojewódzkimi komisjami do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych. Celem tego postępowania jest ustalenie, czy zdarzenie, którego następstwem jest szkoda, stanowiło „zdarzenie medyczne”. Postępowanie wszczyna się na wniosek pacjenta (przedstawiciela ustawowego pacjenta) lub spadkobierców pacjenta. Roszczenia mają charakter odszkodowawczy, obejmują zarówno szkodę majątkową, jak i niemajątkową. Nową regulację stosuje się w przypadku:
- zakażenia pacjenta biologicznym czynnikiem chorobotwórczym,
- uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta, albo
- śmierci pacjenta będącego następstwem niezgodnych z aktualną wiedzą medyczną świadczeń zdrowotnych takich, jak:
1/diagnoza, jeśli spowodowała ona niewłaściwe leczenie albo opóźniła właściwe leczenie, przyczyniając się do rozwoju choroby,
2/ leczenie, w tym wykonanie zabiegu operacyjnego,
3/ zastosowanie produktu leczniczego lub wyrobu medycznego
Zdarzenia medyczne to tylko te, które miały miejsce w szpitalu w rozumieniu przepisów ustawy o działalności leczniczej. Pacjent lub jego przedstawiciel ustawowy może żądać wszelkich kosztów wynikłych z zakażenia go czynnikiem chorobotwórczym, uszkodzenia ciała lub wywołania rozstroju zdrowia będących następstwem zdarzenia medycznego z wyłączeniem jednak renty. Jeśli chodzi o wysokość świadczeń, jakich może domagać się poszkodowany pacjent to ustawa przewiduje, że maksymalna wartość świadczenia wynosi w przypadku zakażenia, uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia pacjenta 100 tys. zł. W przypadku śmierci pacjenta, będącej następstwem zdarzenia medycznego wniosek o odszkodowanie mogą złożyć spadkobiercy pacjenta. Odszkodowania na rzecz spadkobierców są znacznie wyższe i wynoszą do 300 tys. zł.
Głównym celem nowej regulacji jest skrócenie czasu dochodzenia roszczeń przez poszkodowanych pacjentów w stosunku do postępowań sądowych.
Eliza Jurgielaniec
